18 Eylül 1961, Kongo...
Kuzey Rodezya bölgesine düşen dört motorlu DC-6 tipi uçak 10 kişiye mezar oldu.
Ölenlerin arasında Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Dag Hammarskjöld de vardı.
***
Bağımsızlığını ilan ettiği Ağustos 1960'a kadar Belçika'nın (Fransa'nın desteğiyle) sömürgesi olan elmas ve altın cenneti Kongo, kazadan bir yıl önce iki büyük gücü karşı karşıya getirmişti.
Yeni bağımsızlığına kavuşan bu ülkede sosyalist bir rejim kurulmasını destekleyen SSCB ile komünizmin yayılmasını durdurmak isteyen ve Batı’nın ekonomik çıkarlarını destekleyen ABD...
Sovyetler Lumumba'yı, Amerikalılar Mobutu'yu destekliyordu.
***
ABD destekli darbe sonrası Başbakan Lumumba tutuklandı ve öldürüldü.
Mobutu önderliğindeki birlikler Leopolville, Equateur, Kasai eyaletlerini; Lumumba yanlısı Gizenga liderliğindeki birlikler Orientale, Kivu, Stanleyville eyaletlerini ele geçirdi.
Belçikalı maden şirketlerinin beslediği Tshombe önderliğindeki CONKAT birlikleri ise Katanga eyaletinde bağımsızlık ilan etti.
Ülkenin pek çok yerinde ayaklanmalar başladı.
Sovyetlerin sabrı taşmıştı. BM'yi ABD yanlısı olmakla suçlayan SSCB Başkanı Nikita Kruşçev, Hammerskjöld'ün istifasını istedi.
***
BM Genel Sekreteri Dag Hammerskjöld, maden cenneti Kongo'nun; elmas, altın, kobalt ve de uranyum fışkıran eyaleti Katanga'ya gidip Tshombe'yle 'barış'ı görüşecekti.
Ancak uçağı düştü.
***
Yıllar sonra ABD'ye sığınan Rus diplomat Arkady Shevchenko, şu itirafta bulunacaktı: Hammerskjöld'ün uçağını KGB düşürdü. Emri de Kruşçev verdi.
Bir Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'ni 'indirmeye' de ancak Ruslar cesaret ederdi.
(23 Aralık 2016)